Đi lễ chùa đầu năm trở thành truyền thống của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về. Đầu năm đến chùa để cầu nguyện bình an, may mắn chính là nét đẹp văn hóa tín ngưỡng, tâm linh của người Việt.
Đi lễ chùa đầu năm trở thành truyền thống của người Việt mỗi khi Tết đến xuân về. Đầu năm đến chùa để cầu nguyện bình an, may mắn chính là nét đẹp văn hóa tín ngưỡng, tâm linh của người Việt.
Từ xa xưa, mùng 5 Tết được xem là một ngày xấu, không phù hợp để xuất hành, đi chùa cầu may. Theo quan niệm của người Việt và người Trung quốc thì mùng Tết là ngày con nước với một ý nghĩa rất xấu. Việc xuất hành, đi chùa vào ngày này sẽ gặp nhiều khó khăn hơn so với những ngày khác. Từ đó đến nay, ngày mùng 5 Tết đã trở thành ngày kiêng kỵ xuất hành của nhân dân ta bao đời nay.
Mùng 7 Tết còn được biết đến là ngày “Tam Nương sát”, đây là ngày mà mọi người đều tránh xuất hành hoặc khởi sự những công việc quan trọng. Xuất hành vào ngày mùng 7 Tết thường sẽ không được thuận lợi, có khi còn mang đến cho gia chủ một năm đầy trắc trở và kém may mắn. Vậy nên, gia chủ cần cân nhắc về việc đi chùa vào ngày mùng 7 Tết.
Từ xa xưa, ông cha ta đã quan niệm rằng, mùng 6 Tết chính là ngày bình an và cũng là một ngày rất tốt để xuất hành. Vậy nên, gia chủ có thể đi chùa vào ngày mùng 6 Tết để cầu bình an, sức khỏe và gia đạo. Đây được xem là một ngày rất tốt để cầu chúc những điều may mắn cho gia đình.
Tương tự mùng 2, mùng 3 Tết cũng là ngày Hỷ thần, ngày của may mắn và hạnh phúc, rước thần tài. Vậy nên, gia chủ chọn đi chùa vào ngày mùng 3 Tết cũng sẽ cầu được nhiều niềm vui và may mắn về tài lộc, với ý nghĩa tiền bạc rủng rỉnh, dư dả nguyên cả năm.
Theo phong tục của người Việt xưa, đi chùa vào ngày mùng 1 Tết đã trở thành một tục lệ vô cùng quen thuộc. Nhiều người còn có thói quen đi chùa ngay trong đêm giao thừa. Mọi người đi chùa để cầu chúc bình an, may mắn, sức khỏe, hạn ách tiêu trừ, gia đình hòa thuận, chúng sinh an lạc,...
Việc đi chùa vào ngày mùng 1 Tết cũng có nghĩa là cả năm sau đó bạn sẽ được bình an, may mắn, mọi sự hanh thông và hứa hẹn một năm với nhiều tin vui và hạnh phúc.
Nếu bạn không biết đi chùa đầu năm nên đi ngày nào thì có thể tham khảo qua ý nghĩa của từng ngày Tết đầu năm sau đây để chọn được cho mình một ngày thích hợp vãng cảnh chùa đầu năm với ý nghĩa may mắn và thuận lợi:
Khi đi chùa vãng cảnh đầu năm 2023 gia chủ cần lưu ý đến những vấn đề sau đây:
- Chỉ nên dâng đồ chay tịnh như hương, hoa tươi, quả chín, oản, xôi, chè,...
- Không được đặt lễ mặn ở khu vực Phật điện tức là ở chính điện - nơi thờ tự chính của ngôi chùa.
- Không nên sắm sửa các loại vàng mã, đốt vàng mã cúng Phật tại chùa. Nếu có cúng thì chỉ nên đặt ở bàn thờ thần linh, Thánh Mẫu hoặc bàn thờ Đức Ông.
- Nên hạn chế thắp hương ở bên trong chùa, không tự ý sử dụng hoặc mang đồ của nhà chùa về nhà.
- Khi bước vào nhà chính của đền chùa không được đi vào từ cửa giữa. Khi đi qua cổng Tam quan vào chùa nên đi vào cửa Giả quan (bên phải) và đi ra bằng cửa Không quan (bên trái). Cửa Trung quan (chính giữa) chỉ dành cho Thiên tử, bậc cao tăng, bậc khoa bảng đi vào chùa và đi ra cũng theo cửa này.
- Không nên dẫm lên bậu cửa nhà chùa, đi lại khệnh khạng trong chùa
- Không nên mặc váy ngắn, quần sooc vào chùa
Cứ mỗi độ Tết đến Xuân về, nhiều người Việt Nam vẫn không quên lên chùa thắp hương, cầu cho mình sức khỏe bình an, may mắn và hạnh phúc. Trong những ngày đầu năm mới, đặc biệt là sau giây phút đón Giao thừa, người ta đi chùa là để hướng con người nghĩ đến cái tâm tốt lành, hướng thiện, đức từ bi, trí tuệ của nhà Phật.
Người Việt chúng ta cũng tin rằng, đi lễ chùa đầu năm không đơn giản chỉ để ước nguyện, mà đó còn là khoảnh khắc để con người hòa mình vào chốn tâm linh, bỏ lại phía sau bao vất vả trong cuộc mưu sinh. Hòa vào dòng người đi lễ, mỗi người trong chúng ta sẽ cảm nhận được sự giao hòa của trời - đất.
Cho lòng thanh thản, cho tâm an lành.
Cửa chùa, đất Phật là nơi bình an, thanh tịnh, nên mọi người đến chùa để tìm sự bình an, gạt bỏ đi những muộn phiền, lo âu của năm cũ và cầu mong những may mắn, hạnh phúc trong năm mới. Người Việt đến chùa với nhiều mục đích khác nhau, người thì cầu tài, cầu lộc, cầu duyên; người thì cầu bình an, sức khỏe cho bản thân và những người trong gia đình. Cũng có những người đến chùa chỉ để tìm lấy những giây phút bình yên nhằm xua tan đi những lo toan bộn bề trong cuộc sống. Nhưng nói chung, khi đến chùa mọi người đều mang theo tấm lòng thành kính, từ đó họ tìm được đến với đức tin, sự thanh thản, bình an trong tâm hồn.
Về nơi cửa Phật, giữa không gian thanh tịnh, mùi khói nhang, sắc màu của đèn hoa, trước dáng vẻ uy nghi của những bức tượng phật sơn son thếp vàng, cùng tiếng chuông mõ ngân theo lời kinh của quý tăng, ni, tất cả quyện vào nhau tạo nên một bầu không khí yên ả, thanh tịnh khiến cho tâm hồn mỗi người chúng ta cảm thấy nhẹ nhàng và thanh thản hơn.
Tuy là cùng là một hình thức đi lễ chùa đầu năm nhưng ở hai miền Nam - Bắc có những nét đặc trưng khác nhau.
Đối với người miền Bắc, khi đi chùa đầu năm thường phải có đồ lễ, hoặc hương hoa. Theo lệ thường, mâm lễ bao giờ cũng đủ cả hương, hoa, tiền vàng và một tờ sớ viết bằng chữ nho, ghi những điều cầu mong của gia chủ cho một năm vạn sự như ý. Đặc biệt, trong lời văn khấn của người miền Bắc thường có vần, có điệu, âm vực thì trầm bổng. Khi thể hiện, lời khấn nghe như thơ, như nhạc ngân nga trong không gian u huyền của đình chùa, tạo nên sự linh thiêng, hư ảo.
Còn đối với người miền Nam, việc hành lễ đơn giản hơn, đầu năm đi lễ chùa thường không phải đem theo đồ lễ, nếu có cũng chỉ là hoa quả chứ không bao giờ có đồ mặn (xôi, thịt) như người miền Bắc. Lời khấn cũng đơn giản, không câu nệ văn vẻ. Người lên chùa ước gì thì cầu đó, không nhất thiết phải dùng sớ bằng chữ nho. Cách khấn như thế người ta hay gọi là khấn nôm.
Tục đi đến chùa làm lễ sau đó hái về một nhánh cây đem về gọi là hái Lộc, hoặc đốt một nén hương rồi đem về cắm trên bàn thờ gia tiên gọi là Hương Lộc. Họ tin rằng xin được Lộc của trời đất thần Phật ban cho thì sẽ làm ăn phát đạt quanh năm.
Theo quan niệm của người xưa, không có loài nào sinh sôi nảy nở và có sức sống mãnh liệt như loài cây. Mỗi độ Xuân về, những chồi non nhú lên thể hiện sức sống tràn đầy sinh lực. Do đó, người ta đi xin lộc đêm giao thừa là để cầu mong có được sức sống dẻo dai, mạnh khỏe và có ích như loài cây.
Vào dịp đầu năm, người dân thường ghé lại các đình, chùa để xin một nhánh non đem về treo trước cửa nhà hoặc chưng trên bàn thờ gia tiên với hy vọng rước được phước lộc về cho gia đình. Cành lộc được chọn thường là loại cây có phong cách, dáng dấp của người quân tử, thể hiện được sự bao dung và nhân ái. Cũng theo phong tục cổ truyền và quan niệm của người xưa, lộc Xuân hái từ những cây như đa, sung, xanh, si sẽ đem lại những kết quả tốt đẹp nhất. Còn hái lộc từ cây tùng, cúc, trúc, mai sẽ mang lại niềm vui, hạnh phúc và sức khỏe cho mọi người trong gia đình.
Bên cạnh đó có nhiều người thay vì hái lộc cành cây, lại xin lộc tại các các chùa bằng các đốt một nắm hương hoặc một cây hương lớn, đứng khấn vái trước bàn thờ, rồi mang hương đó cắm tại bình hương bàn thờ Tổ tiên hoặc bàn thờ Thổ công ở nhà. Ngọn lửa tượng trưng cho sự phát đạt. Lấy lửa tự các nơi thờ tự mang về, tức là xin Phật phù hộ cho được phát đạt tốt lộc quanh năm. Trong lúc mang nắm hương từ nơi thờ tự trở về, nhiều khi gặp gió, nắm hương bốc cháy, người ta tin đó là một điềm tốt báo trước sự may mắn quanh năm. Thường những người làm ăn buôn bán hay xin hương lộc tại các nơi thờ tự.
Ngày nay, việc đi lễ chùa xin lộc đầu năm có nhiều biến tướng, nhiều khi còn phản văn hóa. Nhiều người đã mang cái “tục tâm” vào chùa, đặt tiền thật, tiền giả lên bàn tam bảo, đặt tiền lễ vào tay tượng, lòng tượng, (thậm chí bỏ cả vào miệng tượng), rồi nhiều người lại thản nhiên hóa vàng ngay trong khuôn viên của chùa.
Vào chùa lễ Phật cốt yếu là để đi tìm sự an lạc trong tâm thái, song nhiều người đến lễ chùa lại chủ yếu là cầu xin phúc lợi cá nhân. Và nhiều bạn trẻ đi lễ chùa những vẫn mặc những trang phục gây nhiều phản cảm phạm giới bất kính, gây uế tạp nơi cửa Phật vì vậy chúng ta cần phải có ý thức hơn trong việc bảo vệ và phát huy văn hóa tâm linh nơi cửa Phật như một nét đẹp của văn hóa truyền thống bao đời của dân tộc.